تعرفه های پزشکی و فاصله آن با نرخ واقعی
در حالی که افزایش بیست درصدی تعرفه های خدمات پزشکی مورد سووال بیمه شدگان است، ارایه کننده گان این خدمات اما معتقدند که نرخ تعرفه ها به رغم افزایش بیست درصدی باز هم واقعی نیست و بیشتر از رقم موجود است.
کارشناسان اظهار می دارند که از طرفی باید نرخ تعرفه های خدمات پزشکی واقعی شود و از سوی دیگر راهکارهای لازم برای کاهش پرداخت از جیب مردم نیز در نظر گرفته شود تا فشار کمتری به مردم وارد شود.
شاهد این مدعا سخنان وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است که تورم در بخش سلامت را بیش از 50 درصد اعلام کرده است. این به این معنا است که اگر تورم را در این بخش 50 درصد در نظر بگیریم پس تعرفه های خدمات پزشکی نیز باید متناسب با این نرخ تورم رشد کند اما با تصویب 20 درصدی این تعرفه ها علنا شاهد این مساله هستیم که رشد آن، 30 درصد کمتر از رشد تورم در نظام سلامت است.
با طرح این موضوع اکنون این سووال پیش می آید که آیا افزایش 20 درصدی تعرفه های خدمات پزشکی در سال جاری نیازهای بخش سلامت را تامین می کند یا خیر؟
دکتر سید ˈحسن امامی رضوی ˈ معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مصاحبه ای اظهار داشته که هر چند ممکن است رشد 20 درصدی تمام نیازها را تامین نکند اما سعی می کنیم از همین موقعیت استفاده کنیم و از منابع جبرانی برای ارایه خدمات کمک بگیریم .
یادآوری می شود که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پیشنهاد افزایش 25 درصدی و سازمان نظام پزشکی افزایش 30 درصدی تعرفه های پزشکی را ارایه داده بودند که در این میان با 20 درصد موافقت شد و به تصویب رسید.
سووال دیگر این است که آیا وزارت بهداشت با توجه به اینکه مسوولیت ارایه خدمات با کیفیت در بخش سلامت را دارد با این افزایش 20 درصدی تعرفه های سال 91 خدمات پزشکی که کمتر از پیشنهاد کارشناسی شده 25 درصدی آن وزارتخانه نیز به شمار می آید، ابزار کافی نظارت بر درمان را خواهد داشت تا از پدیده هایی از جمله زیر میزی جلوگیری کند؟ آیا متولی سلامت مردم می تواند از میزان پرداخت از جیب مردم در نظام سلامت کم کند؟
* گروه میزگردهای تحلیلی ایرنا به منظور بررسی تعرفه های خدمات پزشکی و وضع موجود سلامت جامعه، از آقایان دکتر ˈ علیرضا اولیایی منش ˈ مدیر کل دفتر تدوین استانداردهای تعرفه سلامت وزارت بهداشت، دکتر ˈ عباس اکبریان ˈ مدیر کل دفتر بیمه های سلامت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و دکتر ˈ محمد جهانگیری ˈ قائم مقام معاونت نظارت و برنامه ریزی سازمان نظام پزشکی برای حضور در ایرنا دعوت به عمل آورد.
که متاسفانه دکتر اولیایی منش و دکتر اکبریان به رغم هماهنگی بعمل آمده در این میزگرد حضور نیافتند و به همین علت این میزگرد فقط با حضور دکتر جهانگیری برگزار شد.
مشروح میزگرد تعرفه های پزشکی بدین شرح است :
* سوال : آقای دکتر جهانگیری تعرفه پزشکی چه تعریفی دارد؟
** تعرفه مبنایی برای پرداخت در قبال خدمت پزشکی است که دریافت می شود. تعرفه های پزشکی در اصل دو جزء حرفه ای و فنی و یک جنبه سیاستگذاری دارد. جزء حرفه ای تعرفه ها زمان، مهارت، ریسک برای بیمار و پزشک و دانش مورد نیاز است. این در حالی است که در بخش فنی تعرفه پزشکی تمام مسایل جانبی به ویژه هزینه های سربار، فناوری و آموزشی که در تعرفه گذاری داریم، لحاظ می شود.
تعرفه ها در بخش سلامت به دو دسته اصلی سرپایی و بستری تقسیم بندی می شود. بخش سرپایی شامل اجزایی همچون ویزیت، مسایل پاراکلینیک و داروخانه است که حدود 80 درصد این خدمات در بخش خصوصی صورت می گیرد .
در مورد بخش بستری این خدمات شامل خدماتی است که بیمار بیش از شش ساعت نیاز به مراقبت در بیمارستان داشته باشد و تمام خدمات همچون پاراکلینیک، ویزیت یا مشاوره در زمان بستری نیز، تحت همین مقوله طبقه بندی می شود.
* چرا تعرفه سلامت یک امر حاکمیتی در کل دنیا به شمار می آید؟
** همان گونه که اشاره شد تعرفه ها یک جنبه سیاستگذاری نیز دارند که سیاست گذار در سطح کلان و به منظور ارایه خدمات ایمن و هزینه اثر بخش در نظر گرفته و زمینه ترویج یا عدم اشاعه برخی خدمات را فراهم می کند و از طرفی نیز تفاوت سطح دانش ارایه کننده و گیرنده خدمت و همچنین خدمات سلامت به علت گران بودن باید با درایت لازم ارایه شوند به همین علت است که این موضوع یک امر حاکمیتی به شمار می آید.
*تعرفه های پزشکی شامل چه خدماتی می شود؟
**تعرفه ها شامل همه خدمات اعم سرپایی و بستری است. البته فراوانی برخی خدمات بالا است و برخی نیز بسیار نادر است به گونه ای که شاید در یک بیمارستان اصلا اتفاق نیفتد.
* آقای دکتر رشد تعرفه های پزشکی برای امسال 20 درصد اعلام شده است آیا این به این معنا است که تمام خدمات پزشکی 20 درصد افزایش یافته است؟
** جهانگیری: هر چند رشد تعرفه های پزشکی 20 درصد رشد دارد اما به معنای این نیست که خدمات پزشکی 20 درصد افزایش یافته است بلکه این میزان ، میانگین محاسبات را نشان می دهد . به عنوان مثال ˈهتلینگˈ بیمارستان حدود 35 درصد رشد داشته است اما ˈکایˈ جراحی، حدود شش درصد رشد یافته و بعضی خدمات کمتر از این میزان است که میانگین اینها به 20 درصد رسیده است .
* بر اساس تعرفه های امسال حق ویزیت پزشکان در سالجاری چقدر است ؟
** قائم مقام معاونت نظارت و برنامه ریزی سازمان نظام پزشکی: در بخش خصوصی ویزیت پزشک عمومی 9 هزار و 800 تومان، متخصص 15 هزار و 500 تومان و فوق تخصص و فلوشیپ نیز 19 هزار و 500 تومان است. پارسال ویزیت متخصص 13 هزار، فوق تخصص 16 هزار و پزشک عمومی هشت هزار تومان بود.
* برخی از پزشکان متخصص بیشتر از تعرفه ها حق ویزیت از بیمار می گیرند چرا در این خصوص رسیدگی جدی صورت نمی گیرد؟
** همواره نظارت بر عهده وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی بوده و هست و در قانون برنامه پنجم این امر تایید و تاکید شده است. تا دو سال پیش سازمان نظام پزشکی حق تعرفه گذاری برای تعرفه های پزشکی در بخش خصوصی را داشت به همین واسطه در نظارت هم پاسخگو بود. در سال 89 نیز که قانون برنامه پنجم در حال نهایی شدن بود نظام پزشکی تلاش کرد که حق تعرفه گذاری را از آن سازمان نگیرند اما این اتفاق که شاید حرکت عجولانه ای هم بود بر اساس عدم کارشناسی مناسب به وقوع پیوست.
سازمان نظام پزشکی تا سال 89 تعرفه های خصوصی پزشکی را به گونه ای افزایش داده بود که به نسبت واقعی تر بود و وزارت بهداشت نیز در نهایت در سال 89 مبانی تعرفه گذاری سازمان را قبول کرد.
هر چند سازمان نظام پزشکی در امر نظارت مسوولیتی نداشت اما از آنجا که تا سال 89 خودش تعرفه گذار بود بواسطه تعیین تعرفه ای که صورت می داد در امر نظارت همکاری خوبی با ارگان های مسوول داشت. اما از سال 90 که تعرفه گذاری را از نظام پزشکی گرفتند این موضوع دچار چالش شد. این در حالی است که نظام پزشکی فقط تنها مدافع بخش خصوصی نیست بلکه براساس قانون، مدافع کل جامعه پزشکی و حقوق مردم است که قسمت اعظم آن در بخش دولتی است.
سازمان نظام پزشکی مدافع کای (ضریب دستمزد) دولتی هم هست. اینکه چرا در بخش دولتی به پزشک ظلم می شود و به او برای یک عمل ˈآپاندکتومیˈ 30 هزار تومان پرداخت می گردد و بعد هم توقع رعایت همه دستورالعمل ها را از پزشک داشته باشیم این امر عملی نیست.
مساله این است که سازمان نظام پزشکی پیشنهاد کارشناسی افزایش تعرفه ها را 30 درصد اعلام می کند اما مشاهده می شود که تعرفه ها را با چهار ماه تاخیر 20 درصد تصویب کرده اند. وقتی که کار کارشناسی این سازمان را قبول نکرده اند چگونه می تواند بر کاری نظارت کند که خودش آن را قبول ندارد پس نمی تواند به پزشکانی که حق ویزیت های زیادی می گیرند نیز نظارت کند.
* اگر یک افزایش تعرفه ای در مطب پزشکی در بخش خصوصی ملاحظه شود چه باید کرد؟
** باید به معاون درمان های علوم پزشکی ها مراجعه شود. زیرا این نظارت را از نظام پزشکی گرفته اند .
* آقای دکتر گفته می شود که پیشنهاد نظام پزشکی برای تعرفه های پزشکی امسال 30 درصد بوده است شما به عنوان یک عضو نظام پزشکی بفرمایید آیا پیشنهاد سازمان متبوعتان بیشتر از این میزان بوده است؟
** جهانگیری: بر اساس اعلام وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تورم در بخش سلامت کشور بیش از 50 درصد است. کارشناسان نظام پزشکی و وزارت بهداشت تعرفه ها را در اردیبهشت ماه امسال حدود 48 درصد برآورد کردند اما سازمان نظام پزشکی با در نظر گرفتن توانایی مردم مبنی بر سطح پرداخت در نظام سلامت، تعرفه های پزشکی را برای شش ماهه اول امسال که هنوز فاز دوم هدفمندی هم اجرا نشده است، 30 درصد اعلام کرد. بنابراین این 30 درصد اعلامی فقط برای نیمه اول است تا بعد برای نیمه دوم تصمیم گیری شود .
* به نظر می رسد که با این حساب نظام پزشکی 20 درصد در تعرفه های پزشکی تخفیف داده است.
** بله از این میزان پایین تر هم منصفانه نیست . ما آنقدر کشور پولداری نیستیم که بخواهیم کالای ارزان بخریم . کالا و خدمت ارزان خریدن، دو باره و چندین باره کارکردن است . اگر بهای تمام شده یک خدمت، به طور کامل پرداخت نشود مشکلات دیگری ایجاد خواهد شد.
* به رغم این مسائل شاخص های سلامت در کشور در وضعیت خوبی نسبت به منطقه دارد .
** جهانگیری : اینکه چرا این شاخص ها وضعیت خوبی را نشان می دهد یک علت آن به عملکرد قابل قبول و قابل دفاع جامعه پزشکی باز می گردد. این در حالی است که به رغم این عملکرد خوب جامعه پزشکی، به جای آنکه حق این جامعه را به خوبی محاسبه کنند، همیشه آن را متهم می کنند .
* برای برون رفت از این مساله چه باید کرد؟
** جهانگیری : برای برون رفت از این مشکل، باید به قانون عمل شود در قانون آمده است که ما نظام درمان و پزشک خانواده را تعریف کنیم ، ارزش نسبی را اصلاح کنیم ، پوشش بیمه همگانی را به صورت جامع داشته باشیم و همچنین از سوی دیگر بیمه باید توان پرداخت 70 درصد هزینه را داشته باشد. این در حالی است که هم اکنون سهم بیمه های ما 19 تا 20 درصد است که خیلی کم است .
گفت و گو از: لیلا خطیب زاده
--------------------------------------------------
پایان