44 درصد سالمندان بدون درآمد و حقوق بازنشستگی
معاون بهداشت وزارت بهداشت از وجود بیش از شش میلیون سالمند در کشور خبر داد و بر لزوم گسترش خدمات سالمندی تاکید کرد.
دکتر علی اکبر سیاری در نشست خبری که به مناسبت روز سالمند برگزار شد با بیان اینکه طبق آماری که از سرشماری‌های گذشته به دست آمده، بیش از شش میلیون سالمند در کشور داریم، گفت: مطمئنا اکنون تعداد سالمندان کشور بیشتر شده است.
وی با تاکید بر لزوم تعامل میان سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف با وزارت بهداشت جهت ارائه خدمات به سالمندان گفت: باید دست به دست هم دهیم تا برنامه‌های سالمندان را پیش بریم و در برنامه ششم توسعه نیز این کار را انجام خواهیم داد.
سیاری با بیا اینکه در حال حاضر 70 درصد جمعیت ما بین 15 تا 65 سال دارند، این دوران را دورانی طلایی خواند و افزود: سالی یک میلیون نفر به جمعیت کشور ما اضافه می‌شود، اما به علت رشد بالای جمعیت در دهه‌های 50 و 60، رشد سالمندی ما نسبت به کشورهای دیگر بالاست.
معاون بهداشت وزیر بهداشت با بیان اینکه تا کنون در کشور امید به زندگی 20 سال افزایش یافته گفت: ما در کاهش مرگ و میر موفقیت خوبی داشتیم و باید ضمن استفاده از این دوران طلایی از تجربیات سالمندان نیز استفاده کنیم.
سیاری با اشاره به تحقیقی که در سال 92 در کشور انجام شده، گفت: در آن تحقیق نشان داده شد که 27 درصد سالمندان بیکار بوده و بدون حقوق بازنشستگی هستند. همچنین 17 درصد آنها بدون هرگونه درآمد و حمایت مالی زندگی می‌کنند. 32.7 درصد از سالمندان از وضعیت اقتصادی خود رضایت دارند.
وی افزود: بر اساس این تحقیق اولین تقاضای سالمندان حمایت مالی است و 38 درصد آنها تقاضای حمایت مالی دارند. همچنین 8.9 درصد از سالمندان تنها زندگی می‌کنند و 52 درصد از آنها احساس تنهایی می‌کنند.
سیاری به نتایج این تحقیق از بعد مشکلات جسمی اشاره و اظهار کرد: در بین سالمندان از نظر مشکلات جسمی 24 درصد دچار مشکلات اسکلتی - عضلانی بوده، 38 درصد مشکلات قلبی و عروقی دارند و 33.8 درصد نیز دچار چربی خون بالا هستند.
سیاری ادامه داد: 31.5 درصد از سالمندان مشکلات شنوایی داشته و 53 درصد از مشکلات بینایی رنج می‌برند. بنابراین این آمار نشان می‌دهد که باید برای سالمندان در حوزه رفاه اجتماعی، سلامت روانی و سلامت جسمی کار انجام دهیم.
سیاری ارائه خدمت در حوزه رفاه اجتماعی را در حیطه وظایف سازمان بهزیستی دانست و گفت: البته این سازمان به تنهایی نمی‌تواند همه خدمات را ارائه کند. از طرفی وزارت بهداشت متولی سلامت جسمی و روانی سالمندان است و خدمات بهداشت جسمی و روانی را در شهرها و روستاها برای این گروه ارائه می‌دهد.
وی تاکید کرد: بحث رفاه اجتماعی، سلامت جسمی و سلامت روانی سالمندان را باید با هم پیش بریم؛ چرا که سالمندان نیاز به حمایت اجتماعی، جسمی و روانی دارند و تا همه ارگان‌ها در این زمینه با هم همکاری نکنند، نمی‌توانیم در برنامه‌های خود موفق عمل کنیم.
سیاری با بیان اینکه باید کاری کنیم تا افراد سالم، سالمند شوند، گفت: برای این کار باید سه جزء تحرک، تغذیه مناسب و حمایت اجتماعی را برای آنها فراهم کنیم. ثابت شده که سه عامل کاهش شنوایی، کاهش بینایی و تعادل جسمی فرد را به سالمندی می‌رساند. این در حالی است که در سیستم بهداشت می‌توانیم با تست‌هایی که روی شنوایی، بینایی و تعادل افراد انجام می‌دهیم از بروز این مشکلات جلوگیری کنیم.
وی به خطر استعمال سیگار در سالمندان اشاره و اظهار کرد: سیگار کشیدن می‌تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را 23 برابر کرده و خطر سکته قلبی را به میزان چهار برابر و سکته مغزی را نیز به میزان چهار برابر افزایش دهد.
وی با بیان اینکه با تشخیص زود هنگام مشکلاتی نظیر کاهش وزن، گوشه گیری، کاهش قوای عضلانی و غیره می‌توانیم از ناتوانی در سالمندان پیشگیری کنیم، گفت: اگر شش یا هفت میلیون سالمند داریم باید برای آنها برنامه‌ریزی کنیم و با تشخیص سریع از ناتوانی آنها جلوگیری کنیم. سالمند نباید ناتوان و زمین‌گیر باشد و همه اینها از طریق ارائه خدمات، حمایت و رفاه اجتماعی و مشارکت دادن سالمندان در جامعه قابل دسترسی است.
وی شعار امسال سازمان بهداشت جهانی برای روز سالمند را «زندگی در شهری که حامی سالمندان است» خواند و گفت: باید محیطی ایجاد کنیم که سالمندان را دوست داشته باشند؛ چرا که سالمندی خطری است که کشور ما را تهدید می‌کند
تعداد سالمندان بالای 80 سال از کودکان زیر 4 سال پیشی گرفت
رییس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت به آمارهای سازمان بهداشت جهانی اشاره و اظهار کرد: در حال حاضر تعداد افراد سالمند بالای 80 سال از تعداد کودکان زیر چهار سال پیشی گرفته و پیش بینی می‌شود تا سال 2050 تعداد سالمندان از افراد زیر 14 سال نیز بیشتر شود.
دکتر پریسا طاهری در نشست خبری روز جهانی سالمند با بیان اینکه بحث سالمندی جدید نیست و سال‌هاست که دنیا با آن مواجه است، گفت: بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، سال 2015 حدود 900 میلیون سالمند در جهان وجود خواهد داشت و پیش بینی می‌شود تعداد آنها در سال 2050 به دو میلیارد نفر یعنی دو برابر میزان فعلی برسد. در سال 2015، 11 درصد جمعیت دنیا سالمند بودند و پیش بینی می‌شود که این تعداد در 2050 به 22 درصد افزایش یابد و تعداد افراد 80 سال به بالا به میزان چهار برابر افزایش یابد.
وی به آماری تکان دهنده از سوی سازمان بهداشت جهانی اشاره و اظهار کرد: در حال حاضر تعداد افراد سالمند بالای 80 سال از تعداد کودکان زیر چهار سال پیشی گرفته و پیش بینی می‌شود تا سال 2050 تعداد سالمندان از افراد زیر 14 سال نیز بیشتر شود.
طاهری با بیان اینکه 60 درصد جمعیت سالمند جهان در کشورهای کم درآمد و در حال توسعه هستند، گفت: پیش بینی می‌شود در سال 2050، 80 درصد جمعیت سالمندان در کشورهای کم درآمد و در حال توسعه باشند.
وی همچنین به آماری در زمینه تعداد سالمندان در منطقه مدیترانه شرقی اشاره کرد و گفت: در سال 2000 تعداد سالمندان در این منطقه 5.8 درصد بوده و پیش بینی می‌شود این میزان در سال 2050 به 15 درصد افزایش یابد. در ایران نیز پیش بینی می‌شود که در سال 2025 بیش از 10 درصد جمعیت ما سالمند شوند.
نماد زنانه جمعیت سالمندی در ایران
وی با بیان اینکه در ایران از سال 1335 تا سال 85 مرکز آمار به صورت دوره‌های 10 ساله تغییرات جمعیتی را بررسی می‌کرد و از سال 85 این دوره‌ها به صورت پنج سال یکبار شد، گفت: براساس این آمارها در سال 1335 کل سالمندان 6.2 درصد، در سال 45، 6.5 درصد، در سال 55، 5.2 درصد، در سال 65، 5.4 درصد، در سال 75، 6.6 درصد، در سال 85، 7.3 درصد و در سال 90 این میزان به 8.2 درصد رسیده است. همچنین براساس آمار سال 1390، جمعیت سالمند در کشور 6 میلیون و 160 هزار گزارش شده که 4.17 درصد آنها را زنان و 4.02 درصد آنها را مردان تشکیل می‌دهند و این نشان می‌دهد که جمعیت سالمندی ما نمادی زنانه پیدا کرده است.
طاهری با بیان اینکه افزایش سالمندی در کشور یک چالش نیست، گفت: اما اگر به زیرساخت‌های آن توجه نشود، می‌تواند چالشی بزرگ باشد.
پیرترین و جوان‌ترین استان‌های کشور
رییس اداره سالمندان وزارت بهداشت، گیلان را پیرترین استان کشور با 11.55 درصد سالمند خواند و گفت: سیستان و بلوچستان با 4.72 درصد سالمند جوان‌ترین استان کشور به شمار می‌آید. همچنین تهران 9.05 درصد سالمند دارد و تعداد سالمندانش از میانگین کشوری بیشتر است. 13 استان کشور نیز از میانگین کشوری تعداد سالمندان بیشتر هستند که شامل استان گیلان، مرکزی، مازندران، آذربایجان شرقی، خراسان جنوبی، تهران، سمنان، اردبیل، کرمانشاه، یزد، اصفهان و زنجان می‌شوند. همچنین جوان‌ترین استان‌های کشور به ترتیب سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان هستند.
تهران، نهمین استان سالمند کشور
طاهری با بیان اینکه تعداد سالمندان در تهران یک میلیون و 102 هزار و 123 نفر است، گفت: تهران نهمین استان سالمند کشور است. سن امید به زندگی نیز در کشور 72 سال در مردان و 74 سال در زنان است.
برنامه‌های "تحول" برای سالمندان
وی با اشاره بر لزوم تعامل چندین ارگان برای ارتقای سطح سلامت در سالمندان گفت: وزارت بهداشت موظف است برای سالمندان برنامه‌ریزی کرده و به آنها ارائه خدمت کند. در حال حاضر برنامه‌هایی برای این گروه از جامعه تدارک دیدیم که یکی از این برنامه‌ها مراقبت ادغام یافته مختص پزشک و غیرپزشک است که مشتمل بر 15 بیماری است. این برنامه براساس طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت و در تمام دانشگاه‌ها ارائه می‌شود و هر سالمندی که به خانه بهداشت در روستا و به مراکز بهداشتی در شهر مراجعه کند، می‌تواند خدمت دریافت کند. اقدامات ما در این برنامه به این صورت است که ابتدا سالمند از سوی غیرپزشک معاینه می‌شود و عوامل خطر و علائم بیماری از او سوال می‌شود. اگر عوامل خطر در او وجود داشت به پزشک عمومی ارجاع داده می‌شود و اگر نیازمند ارجاع به سطح تخصصی باشد، این کار انجام می‌شود.
رییس اداره سالمندان وزارت بهداشت افزود: در این برنامه فشار خون، دیابت، بینایی، شنوایی، چربی خون، تعادل، اختلال حافظه و خواب، افسردگی و خواب و واکسیناسیون افراد بررسی و براساس دستورالعمل‌ها به آنها ارائه خدمت می‌شود.
طاهری برنامه دیگر وزارت بهداشت برای سالمندان را اصلاح سبک زندگی عنوان کرد و گفت: براساس یک پروتکل تدوین شده، افراد غیرپزشک را آموزش می‌دهیم و سپس آنها برای سالمندان کلاس‌های آموزشی برگزار می‌کنند و بعد از آموزش دوباره فراخوان می‌کنیم تا مطمئن شویم که توصیه‌های ما وارد زندگی سالمندان شده است.
وی رصد کردن سالمندان برای کاهش مرگ و میر زودرس را از دیگر اقدامات وزارت بهداشت خواند و افزود: هدف ما در این برنامه پیشگیری از مرگ زودرس در سنین 80 یا 85 سال است و هدف دیگر ما نیز کاهش میزان وابستگی در سالمندان است.
رییس اداره سالمندان وزارت بهداشت ادامه داد: همچنین برای تعامل با سایر ارگان‌ها سند ملی تحول نظام سلامت، رفاه و منزلت سالمندان مبتنی بر الگوی اسلامی – ایرانی را با سایر سازمان‌ها از جمله بهزیستی نهایی می‌کنیم.
هر 7 دقیقه یک ایرانی به دمانس مبتلا می‌شود
طاهری با اشاره به روز جهانی آلزایمر که در سی‌ام شهریورماه برگزار می‌شود، گفت: آلزایمر یکی از بیماری‌های دوران سالمندی است و تا سال 2015 ، 46.8 میلیون نفر فرد مبتلا به دمانس در جهان وجود داشت و پیش‌بینی می‌شود این تعداد تا سال 2050 به 131 میلیون نفر برسد. براساس آمار سازمان بهداشت جهانی هر دو تا سه ثانیه یک نفر در جهان مبتلا به دمانس می‌شود، در ایران نیز هر هفت دقیقه یک نفر مبتلا به این بیماری می‌شود.
وی افزود: در حال حاضر 600 تا 650 هزار نفر فرد مبتلا به دمانس در کشور وجود دارد که شایع‌ترین نوع آن آلزایمر است. آلزایمر از نظر بار بیماری، ششمین بیماری است که هزینه‌های زیادی را به جامعه، خانواده، بیمه‌ها و سیستم بهداشتی و درمانی تحمیل می‌کند.
رییس اداره سالمندان وزارت بهداشت درباره ارائه خدمات به سالمندان در منزل نیز گفت: برای ارائه خدمت در منزل نیز پروتکلی وجود دارد که باید در حوزه‌های مختلف ارتقا یابد. در حوزه وزارت بهداشت و در قالب طرح تحول نظام سلامت ما مکلف هستیم خدمات خود را به صورت فعال ارائه دهیم و اگر سالمندی به ما مراجعه نکرد، موظفیم خودمان به سالمند مراجعه کنیم. بنابراین در این زمینه قسمتی که مربوط به وزارت بهداشت است، خدمات را به صورت فعال ارائه می‌دهیم.
سالمندان 36 درصد تخت‌های بیمارستانی را اشغال کرده‌اند
مدیرکل سازمان بهزیستی استان تهران ضمن تاکید بر لزوم برنامه‌ریزی برای سالمندان در کشور گفت: باید در پرداختی به سالمندان تجدیدنظر کنیم.
دکتر احمد دلبری در نشست خبری روز جهانی سالمند با بیان اینکه مطمئن هستم که با تعاملات سازنده وزارت رفاه و بهداشت شاهد ارتقای کیفیت زندگی سالمندان خواهیم بود افزود: تاکنون از سالمندی به عنوان یک چالش یاد می‌شد این در حالی است که اگر درست آن را مدیریت کنیم، سالمندی نه تنها چالش نیست بلکه به عنوان یک فرصت تلقی می‌شود.
وی ادامه داد: چراکه فردی که به سالمندی رسیده است حتما موفقیتی در زندگی داشته، زیرا بسیاری از افراد قبل از رسیدن به سالمندی از بین رفته‌اند. در سال 1345، 10.8 درصد سالمندان ما کهنسال بوده‌اند و اکنون این میزان به 14.9 درصد رسیده است. در حال حاضر ما شاهد زنانه شدن سالمندی هستیم، چراکه درصد سالمندان زن نسبت به قبل افزایش یافته است.
وی با تاکید بر لزوم حمایت از سالمندان گفت: بخش اصلی حمایتی برای سالمندان خانواده است و خانواده باید بار اصلی حمایت از آنها را به دوش گیرد.
مدیرکل سازمان بهزیستی استان تهران ادامه داد: خوشبختانه سیستم بهداشت و درمان کشور اقدامات خوبی را در زمینه امید به زندگی انجام داده اما این کافی نیست و درست نیست که سالمندی به سن 70 سالگی برسد و تعداد زیادی بیماری آزاردهنده را به همراه داشته باشد بنابراین ما باید در کنار افزایش عمر افراد به زندگی آنها حیات ببخشیم.
دلبری با تاکید بر اینکه لزوم رسیدن به یک سالمندی سالم، فعال و پویا از طریق رصد کردن سلامت سالمندان و سبک زندگی آنها افزود: باید به جایی برسیم که سالمند با حداقل وابستگی بتواند در فعالیت‌های اجتماعی مشارکت کند.
وی یکی از بحث‌های مهم در زمینه سالمندی را امنیت مالی سالمندان و مراقبین آنها عنوان کرد و آن را بزرگترین دغدغه افراد سالمند خواند و ادامه داد: سالمندی الزاما همراه با ناتوانی نیست اما در ذهن ما سالمندی را با ضعف و ناتوانی متصور می‌شویم و به محض اینکه صحبت از سالمندی می‌شود، عصا و کمر خم در خاطر افراد یادآوری می‌شود.
مدیرکل سازمان بهزیستی استان تهران با بیان اینکه مساله کسب درآمد برای سالمندان استرس‌زا بوده و وابستگی آنها را افزایش می‌دهد، گفت: در بحث درآمد باید به دنبال منابع درآمدی و تامین زندگی سالمندان باشیم. حرکت‌هایی در این زمینه انجام شده اما کافی نیست. برای مثال یکی از موضوعاتی که باید در زمینه درآمدی سالمندان بازنگری شود، یارانه‌ای است که با سالمند تعلق می‌گیرد. ما ماهانه به سالمندان حدود 60 هزار تومان یارانه می‌دهیم اما همین که سالمند وارد سرای سالمندان می‌شود، یارانه‌ای که به او پرداخت می‌شود به بیش از 400 هزار تومان افزایش می‌یابد و این باعث شده که متاسفانه تعداد مجهول‌الهویه‌ها در سرای سالمندان افزایش یابد بنابراین باید در این پرداخت‌ها تجدیدنظر کنیم.
دلبری افزود: در کشورهای توسعه یافته افرادی که از سالمندان نگهداری می‌کنند، بخشی از مالیات‌شان به خودشان برمی‌گردد و می‌توانیم این برنامه را به عنوان پیشنهادی در کشور ارائه کنیم. با توجه به مشکلات و بیماری سالمندان باید برای آنها مستمری‌های موقتی ایجاد شود تا در زمان بیماری بتوانند از آن استفاده کنند. یکی دیگر از مواردی که در روند خدمات‌رسانی به سالمندان باید در نظر گرفته شود، مراقبت از سالمندان و مراقبان آنهاست. هر سالمندی نیاز به مراقبت ندارد و کمتر از سه درصد سالمندان ما در کشور نیازمند مراقبت هستند اما این مراقبت‌ها باید انجام شده و مورد بازنگری قرار گیرد. بهترین مراقبت از سالمند مراقبت در محل و خانواده است و ما به دنبال این هستیم که این موضوع را با کمک خانواده‌ها عملی کنیم.
وی با بیان اینکه در حال حاضر 64 آسایشگاه شبانه‌روزی در سطح استان تهران داریم، گفت: این آسایشگاه‌ها 4500 سالمند را نگهداری می‌کند و از این تعداد 900 نفر آنها مجهول‌الهویه هستند بنابراین باید نگران این موضوع باشیم.
ایجاد کمتر از 10 مرکز روزانه سالمندان در تهران
مدیرکل سازمان بهزیستی استان تهران از آغاز فعالیت کمتر از 10 مرکز روزانه برای سالمندان خبر داد و گفت: آماده افزایش این مراکز در تهران هستیم. به این صورت که سالمندان را در روز نگهداری کنند و بعد به خانواده بازگردانند.
دلبری افزود: در حال حاضر 8000 سالمند در تهران تحت حمایت ما هستند که ماهانه 60 هزار تومان به آنها پرداخت می‌کنیم اما حجم نیاز در این حوزه بسیار زیاد است و سازمان‌های دولتی نمی‌توانند به تنهایی این بخش را حمایت کنند بنابراین خیرین و بخش خصوصی نیز باید در این زمینه کمک کنند.
وی تاکید کرد: در تاسیس مراکز روزانه به دنبال تخصصی بودن در دسترس بودن و ارزان بودن خدمات هستیم. یکی از برنامه‌های ما در تهران استفاده از ظرفیت سراهای محله است. در تهران 354 سرای محله داریم و به دنبال آن هستیم که در 22 منطقه تهران 22 سرای سالمندان ایجادکنیم تا خدمات اجتماعی را به سالمندان ارائه دهیم.
زنگ خطر سالمندی به صدا در آمده است
مدیرکل سازمان بهزیستی استان تهران با بیان اینکه در ایران زنگ خطر سالمندی به صدا در آمده است گفت: مسوولان باید برای این موضوع برنامه‌ریزی کنند و از الان به فکر سالمندان باشند. براساس آمار سال‌های گذشته در کشور 7.3 درصد سالمند وجود داشت و 36 درصد تخت‌های بیمارستانی را سالمندان پر کرده بودند حال اگر این میزان افزایش یابد چه اتفاقی می‌افتد؟ بنابراین باید از هم‌اکنون برای سالمندان برنامه‌ریزی کنیم.
-------------------------
پایان