50 مطلب آخر
دنیا و درمان : نظام درمانی در کشور ژاپن

قصد داریم سلسله مباحثی در مورد نظام درمانی و وضعیت بیمارستانهای سایر کشور های دنیا را به مرور  در اختیار علاقمندان ، دانشجویان ، پژوهشگران و مدیران مراکز بیمارستانی قرار دهیم . این موارد از منابع مختلف نظیر کتابها ٬ روزنامه ها٬ مجلات ٬ اینترنت ٬ و . . . با ویرایش و بروز رسانی ، انشاءا . . . در این سایت و برای اولین بار به صورت یکجا در یک مجموعهء تخصصی ٬  ارائه خواهد شد .

لازم به ذکر است ،  این مباحث با تشریح وضعیت درمانی و بیمارستانی هر کشور  ، در قالب یک مقاله مستقل ٬ در هر نوبت بر روی سایت گذاشته خواهد شد . مجموعهء این مقالات به ترتیب تاریخ ارائه در سایت ، و با کلیک کردن بر روی کلمهء   دنیا و درمان  به صورت یکجا نیز قابل دسترسی خواهد بود  .

 اولین سری از این مجموعه تحت عنوان  آشنایی با نظام درمانی کشور ژاپن تقدیم میگردد .

 لطفآ بر روی کلمهء  ادامهء متن  در ذیل این  کادر کلیک فرمایید :

تحلیل ما

متن کامل

یکی از شاخصه های ضعف مدیریتی در کشور های در حال توسعه ٬ روش ازمون و خطا میباشد . این اصل نانوشته در کلیهء سطوح  مدیریتی کشور ما نیز وجود دارد  لیکن  ٬ در بحث درمان دو چندان  اثر گذار بوده است . درمان و درمانگری ٬ یک کار است و مدیریت بر امور  درمانی کار دیگری است . از سطح یک درمانگاه تا بزرگترین بیمارستانهای کشور ما ٬ و از مدیران میانی خدمات درمانی تا ارشد ترین مسئولان درمانی کشور ما ٬ همگی دارای یک تخصص مرتبط با درمان بوده و در ثانی  به مرور و با تجربه و خطا و یا در بهترین شرایط  ٬  با اموزش های سینه به سینه ٬ امورات تحت سرپرستی خود را به سوی  اهداف  مشخص و یا غیر مشخص میکشانند ؟!؟! . 

 

 معدود اشخاص اموزش عالی دیده در رشته های  مدیریت خدمات درمانی ٬ نیز ٬ به دلایل بیشماری در این عرصه ٬ محلی از ارعاب و عرض اندام ندارند  .  از جمله : عدم تطبیق محتوی دروس ایشان  با واقعیات درگیر ٬ عدم کشش منطقی و همسوئی عناوین درسی ایشان با همدیگر ٬ ذات بسیار غیر ثابت مفاهیم و مشخصه های بیمارستانی در واحد زمان ٬ عدم رغبت جامعهء پزشکی به تبعیت سازمانی از غیر پزشکان ٬ گسترهء بسیار زیاد امورات فنی در تجهیزات و لوازم وتاسیسات و ابنیه و امورات اداری بیمارستانی که منجر به ناکارامد بودن  نسبی یک نفر تحصیلکردهء صرف این رشته در مقابل حریفانی که حداقل در یکی از رشته ها مرجع شده اندخواهدبود   . . .  فلذا ٬ در بازار کار  نسبت بکار گیری افراد در امورات مدیریتی درمان ٬ همواره با مدیران تجربی است ولا غیر .  

 

سایت تخصصی بیمارستان سازی در ایران  ٬ با درک این واقعیت سعی در بالا بردن دانش عمومی وتخصصی بیمارستان داران فعلی کشور دارد ٬ و بر این باور است معطل ماندن  ٬ برای گماردن مدیران کلاسیک خدمات درمانی ٬ دراین شرایط نابخشودنی است . 

 

 از اولین مراحل اموزش  تصدی امورات درمانی ٬ نگاه به اوضاع و روند خدمات درمانی در سایر کشور ها خواهد بود . علی رغم فقر منابع ٬ در تلاشی کوچک ٬ سیستم و نظام های درمانی چند کشور را بدست اورده ایم که ان را تقدیم شما بزرگواران مینماییم 
 

 

  • اشنایی مختصر با نظام بهداشت و درمان در کشور ژاپن

     

    مقدمه

    مردم ژاپن يكي از پركارترين مردمان دنيا هستند. در هيچ كشوري در دنيا به اندازه ژاپن فرهنگ كار و تلاش در زندگي روزانه مردم تثبيت نشده است. شايد بطور خلاصه عوامل پيشرفت اين كشور را در سخت كوشي مردم، صادقانه كار كردن، احترام به مدير، عدم اسراف و برنامه ريزي دقيق دانست.
    در ژاپن دولت برنامه اجرائي كمي را انجام ميدهد و عمده فعاليتهاي اجرائي به عهده بخش خصوصي است. بخش خصوصي نيز از مديران بسيار قوي با سطح تحصيلات بالا و تجربه فراوان برخوردار است. بودجه كشور براساس ماليات است و ماليات نيز در اكثر موارد سنگين است. بطور مثال ماليات كارخانه‌ها و بيمارستانها 40 درصد درآمد مي‌باشد. شاخصهاي بهداشتي و درماني كشور ژاپن در زمره بهترينها در دنيا است. شاخصهاي اميد به زندگي (4/78 براي مردان و 2/85 براي زنان) و مرگ و مير نوزادان تازه متولد شده (4 به ازاء هر1000 تولد ) در هيچ كشوري مانند ژاپن مشاهده نمي‌شود. جمعيت ژاپن به سرعت به سوي سالخوردگي پيش مي‌رود. در حاليكه در سال 1970 تنها 7/1 درصد جمعيت بالاي 65 سال داشته‌اند اين ميزان در سال 1991 به 6/12 درصد و در سال 1995 به 17 درصد رسيده است. بهداشت و سلامت عمومي هميشه در ژاپن مورد اهميت بوده است. در دهه 1950 بيماريهاي عفوني نظير سل عمده‌ترين مسئله روز مردم و دولت بوده است. در دهه مذكور بيماريهاي ريوي و مغزي عروقي در رتبه‌هاي بعدي اهميت قرار داشته‌اند. امروز سرطان و بيماريهاي قلبي مشكل اصلي مردم ژاپن مي‌باشد.
     

    ارايه خدمات بهداشتي و درماني

    در ژاپن بيمارستان به جائي گفته ميشود كه بتواند حداقل 20 بيمار را بستري كند. در حدود 5/1 ميليون تخت بيمارستاني وجود دارد كه يك سوم آن دولتي و ما بقي خصوصي هستند. كلينيك‌ها به مكاني اطلاق مي‌شوند كه يا تخت بستري نداشته باشند و يا تعداد تخت آنها زير 20 عدد باشد. هر گونه تشكيلات خصوصي مي‌تواند توسط افراد حقيقي و يا شركتهاي خاصي ايجاد شود. گرچه تأسيس هر گونه مركز درماني نياز به اخذ مجوز از دولت دارد ولي در حال حاضر تعداد مراكز درماني روز به روز در حال افزايش است و در نحوه توزيع جغرافيايي اين مراكز نيز مشكلاتي وجود دارد. تعداد پزشكان و دندانپزشكان نيز افزايش چشمگيري داشته است.
    همانطوريكه در شكل (1) ملاحظه مي‌شود دولت با اخذ ماليات به بيمه‌هاي عمومي كمك ميكند همچنين دولت بر كار ارائه دهندگان خدمات (داروخانه، كلينيك‌ها و بيمارستانها) نظارت ميكند. براي پرداخت هزينه‌هاي انجام شده در بخش ارايه دهندگان خدمت از سيستم كارانه استفاده ميشود. اين سيستم باعث ميشود تا بهترين نوع خدمت براي بيمار فراهم آيد ولي البته اين سيستم مشكلاتي نيز دارد. نسخه نويسي غير ضروري و سوء استفاده‌هاي مختلف از جمله مواردي است كه دولت سعي دارد اين معايب را برطرف كند.
    منبع اصلي درآمد بهداشت و درمان، ماليات‌هاي بيمه است ( CONTRIBUTION). 56 درصد درآمد از محل ماليات است و به بخش خصوصي اختصاص پيدا مي‌كند، 25 درصد توسط دولت مركزي به عنوان يارانه، 7 درصد يارانه دولت محلي و 12 درصد باقي مانده سهم پرداختي بيمار است. يارانه‌ها نقش مهمي در برقراري توازن در مؤسسات مختلف بيمه‌اي دارند.
     
     

    نظام بيمه‌اي:

    در اوائل سال 1927 براي اولين بار نظام بيمه‌اي در اين كشور مورد اجرا گذاشته شد. در سال 1961 تمام كاركنان و ساكنين كشور تحت پوشش بيمه قرار گرفتند. هم اكنون نيز تمامي مردم در عضويت بيمه‌هاي عمومي هستند.
    بطور كلي 2 نوع بيمه در كشور ژاپن وجود دارد:
    1-   بيمه مستخدمين: عموماُ كاركنان را تحت پوشش قرار مي‌دهد. ملوانان، كاركنان راه آهن، تلفن و تلگراف، مستخدمين روزانه، كارگران كارخانه‌هاي بزرگ و كوچك و معلمين همگي تحت پوشش اين نوع بيمه هستند.
    2-   بيمه همگان: كشاورزان، پزشكان، بازنشستگان و ساير افرادي را كه تحت پوشش بيمه نوع اول نبوده‌اند را شامل مي‌شود، 43 ميليون نفر عضو بيمه نوع دوم هستند.
    بيمه‌هاي خصوصي نقش بسيار ضعيفي در نظام بيمه‌اي ايفاء ميكنند.
    از تغييرات عمده كه در نظام بيمه حاصل شده، تأسيس يك مؤسسه جديد بيمه‌اي بنام Retired  Health  Insurance  بود كه تنها عهده‌دار بيمه بازنشستگان شد. امروزه با افزايش جمعيت سالخوردگان بويژه آن دسته كه قادر به حركت نيستند مشكلات زيادي به خانواده‌ها تحميل مي‌شود. مؤسسه System  For  Aged) HSSA ( Health  Service   در حال حاضر مسؤليت رسيدگي به امور سالمندان را دارد. اين مؤسسه زير نظر شهرداري انجام وظيفه مي‌نمايد.
    بر اساس طرحي بيمه‌اي سازمان‌هاي بيمه موظف شدند مقدار مشخصي را به مؤسسه HSSA  پرداخت كنند. سهم پرداختي سالخوردگان از هزينه‌هاي آنها نسبت به ساير مردم كمتر است اين مبلغ ثابت و برابر 400 ين براي خدمات سرپائي و 300 ين براي خدمات بستري به ازاء هر روز بستري تا سقف 2 ماه است. انجام اين امور تنها با كمك يارانه شهرداريها و دولت صورت مي‌گيرد.
     

    مشكلات دهه 80 :

    1-   افزايش چشمگير هزينه‌هاي بهداشتي، به علت عدم نظارت دولت بر تأسيس مراكز درماني از عمده مشكلات اين دهه بود. افزايش بي‌رويه تعداد تختهاي بيمارستاني هم از عوارض اين عدم كنترل به شمار مي‌رود.
    2-     پايين بودن سهم پرداختي بيمار كه باعث شد بيمه شدگان بطور غير ضروري به پزشك خود مراجعه كنند.
    3-   تفاوت نوع بيمه شدگان در مؤسسات مختلف بيمه‌اي كه بار هزينه زيادي را براي مؤسساتي كه افراد كم درآمد ويا افراد سالخورده را بيمه كرده بودند، به همراه داشت و از آنجايي كه افراد عادي موظف به پرداخت جبراني بيمه سالخوردگان بودند، نارضايتي در بين مردم ديده مي‌شد.
    4-   بالا بودن مصرف دارو و عدم كنترل صحيح بر توزيع و مصرف آن نيز از عواملي بود كه نياز به بررسي داشت. در هر مطب پزشكي در كشور ژاپن يك داروخانه وجود داشت.
    5-     افزايش سالخوردگي و نياز به تغيير در نوع سيستم خدمت‌دهي به اين دسته از مردم نيز از مشكلات اين دوره بود.
    6-   افزايش چشمگير تعداد پزشكان در سالهاي اخير كه بجا مانده از اقدام وزارت بهداشت و رفاه عمومي در سال 1970 بود و كمبود تعداد پرستار در سالهاي فوق از جمله مشكلات عمده بود.
    7-     عدم وجود يك سازمان مستقل جهت برآوردن نيازهاي بهداشتي و درماني و بيمه‌اي بازنشستگان.
     

    رفرم‌هاي انجام شده در دهه 90 :

    بحث‌هاي زيادي در مورد افزايش سهم پرداختي بيمار صورت گرفت و اين تغيير مخالفان زيادي داشت ولي نهايتاً افزايش نسبي در اين سهم داده شد.آخرين مقدار اين  ميزان 800 ين براي خدمات سرپائي و 400 ين براي هر روز بستري بوده است. در طرح رفرم تدابير خاصي براي كاهش مدت بستري بيمار، ارتباط صحيح بين بيمارستان و دانشگاه، توسعه نظام مراقبت در منزل و كاهش مصرف زائد دارو نيز در نظر گرفته شد.
    دولت در سطح ناحيه موظف شد برنامه خاصي جهت تخصيص امكانات و تجهيزات در منطقه خود داشته باشد. دولت همچنين موظف شد تا توسعه غير ضروري تخت‌ها و مراكز درماني را محدود كند. نحوه اعمال اينگونه تغييرات توسط گروهي متشكل از شوراي پزشكي، دولت ناحيه‌اي، شهرداريها و سازمانهاي مرتبط نظارت و كنترل مي‌شود.
    مقرر شد تا اطلاعات كافي در رابطه با امكانات موجود در كلينيك‌ها و بيمارستانها در اختيار مردم قرار گيرد. ارتباط مراكز مختلف درماني و نظام ارجاع نيز بوضوح تشريح شد تا مشكلات موجود در اين رابطه به حداقل برسد. وزارت بهداشت و رفاه عمومي همراه با وزارت آموزش تلاش عمده‌اي جهت كنترل و كاهش دانشكده‌هاي علوم پزشكي به عمل آوردند و مقرر شد كه تعداد پزشكان و دندانپزشكان 25 درصد كاهش يابد.
    يك استراتژي 10 ساله بنام برنامه طلائي ( Golden  Plan ) جهت تغيير نظام ارايه خدمت به سالخوردگان معرفي شد. اهداف اين برنامه در جدول (1) ذكر شده است. از خدمات جديد نظير پرستار مراقبت در منزل، مراقبتهاي پرستاري اوليه و بستري در منزل نيز جهت كمك به سالخوردگان استفاده شد.
     

    جدول 1- اهداف ويژه برنامه طلائي براي سالمندان

    اهداف
    ( 1991 )  موجود
    ( 1999 )
    پرستاري در منزل
    48519 نفر
    100000 نفر
    اقامت موقت
    13371 تخت
    50000 تخت
    خدمات روز (Day Service)
    2224 مركز
    10000 مركز
    مراكز مراقبت در منزل
    400 مركز
    10000 مركز
    كادرهاي ويژه پرستاري سالمندان
    186267 نفر
    240000 نفر
    امكانات بهداشتي درماني براي سالمندان
    56238 تخت
    280000 تخت
    خانه‌هاي مراقبت ويژه
    2520 نفر
    100000 نفر
     
    در حال حاضر مراكز درماني در ژاپن كلاً به دو دسته بيمارستان و كلينيك تقسيم مي‌شود كه بيمارستانها خود انواع مختلفي دارد كه بشرح زير مي‌باشد :
    1-     بيمارستانهاي عمومي: تمام بيماريها از جمله بيماريهاي حاد در اين نوع بيمارستان بستري مي‌شوند.
    2-     آسايشگاه: اختصاص به دسته‌اي از بيماريها بويژه بيماريهاي مزمن مانند سل ريوي و غيره اختصاص  دارد.
    3-   مراكز پزشكي ويژه: كه مجهز به امكانات ويژه براي بيماريهاي خاص مثل جراحي قلب است. معمولاً در كنار اين مؤسسات مراكز تحقيقاتي وجود دارد.
    از لحاظ مالكيت نيز بيمارستانهاي اين كشور را ميتوان به انواع زير تقسيم كرد:
    الف) بيمارستانهاي دولتي: كه از جميع جهات وابسته به وزارت بهداشت، ناحيه و شهرداريها هستند.
     ب) بيمارستانهاي عمومي: كه وابسته به دولت است فقط از لحاظ بودجه و قوانين مستقل است.
     ج) بيمارستانهاي خصوصي: كه دولت تنها اجازه تأسيس به آنها ميدهد و نظارت و كنترل كلي را اعمال ميكند. در ضمن سازمان صليب سرخ ژاپن نيز بيمارستان مستقل به خود را دارد.
     

    شاخصهاي بهداشتي در ژاپن ومقايسه با  ديگر كشورها طبق آمار WHO -2004

     
    مالزي
    ايران
    تركيه
    كانادا
    ژاپن
     
    23965000
    68070000
    70318000
    31271000
    127478000
    كل جمعيت
    8/3
    3/6
    5
    5/9
    8
    هزينه‌هاي بهداشت و درمان
    از GDP
    69/6
    74/7
    66/5
    71/7
    67/9
    82/3
    77/2
    82/3
    78/4
    85/2
    مرد
    زن
    اميد به زندگي
    (در بدو تولد)
    10
    8
    42
    36
    44
    42
    6
    5
    4
    4
    مرد
    زن
    مرگ و مير نوزادان
    (در 1000 تولد)
    192
    106
    213
    132
    177
    112
    95
    58
    95
    46
    مرد
    زن
    مرگ و مير بزرگسالان
    (در 1000نفر)
    70/1958
    104/9192
    124/0929
    209/474
    201/357
    تعداد پزشك
    (در 100000 نفر)
     
     

    تحليل نهائي:

    با توجه به نظام بهداشت و درمان ژاپن مي‌توان نقاط قوت زير را در نظام اين كشور متذكر شد:
    • بهداشت و سلامت عمومي تا حد وصف ناپذيري در اين كشور پيشرفت كرده است. اكثر شاخصهاي بهداشتي نشان از موفقيت نظام اين كشور دارد. ميزان مرگ و مير نوزادان در هر 1000 تولد، برابر 4 و ميزان اميد به زندگي، برابر 4/78 براي مردان و 2/85 براي زنان خود دليلي بر اين ادعا است.
    • مفهوم بيمه همگاني به معني واقعي آن در اين كشور تحقق يافته است.دو نوع بيمه مستخدمين و بيمه همگاني همراه با بيمه‌هاي خصوصي 100 درصد جمعيت را پوشش داده‌اند.

      

    اين كشور از لحاظ تعداد بيمارستان، تخت بيمارستاني، پزشك و متخصص مورد نياز كاملاً غني است و همچنين دسترسي مردم به موارد ذكر شده نيز از وضعيت قابل قبولي برخوردار است. در ضمن اگر تجهيزات مدرن و پيشرفته يك مزيت محسوب شود، اينگونه وسايل در اين كشور به وفور يافت مي‌شود. بعنوان مثال تعداد دستگاه‌هاي سي تي اسكن اين كشور 2 برابر آمريكا و 10 برابر انگلستان است.

    • دولت، پشتوانه قانوني محكمي را در تمام سطوح ايجاد كرده است بطوريكه ارتباط سطوح مختلف نظام بهداشتي و درماني توسط اين قوانين به سهولت امكان پذير شده است.
    • قيمت خدمات پزشكي در تمام ژاپن يكسان است كه البته هر دو سال يكبار مورد تجديد نظر قرار مي‌گيرد. با مقايسه گراني و سطح بالاي قيمتها در ژاپن، قيمت خدمات پزشكي پايين است.
    • گر چه 80 درصد بيمارستانهاي ژاپن خصوصي است اما بيمارستانهاي دولتي از كيفيت بهتري برخوردارند.
    • از تمام بيمارستانهاي ژاپن به نحو مناسبي استفاده مي‌شود و درصد اشغال تخت در اكثر بيمارستانها بالاي 80 درصد است.

     

    در تمام سطوح نظام بهداشت و درمان بويژه در بيمارستانها مديريت قوي و با تجربه وجود دارد بطوريكه اين مديران اغلب به مدت طولاني در پست خود مشغول فعاليت هستند.

     

     
    با اميد روزي كه بتوانيم درنظام بهداشت و درمان ايران نيز شاهد موفقيت و پيشرفت روزافزون در اين راستا باشيم.
    ----------------------------------------------
     
     این مقاله توسط خانم صمدی در مجله الکترونیکی هوم نوشته شده است .
  • منبع : تاریخ : ۱۳۸۶/۴/۸ تعداد بازدیدکنندگان : 8179

    مطالب مرتبط

    برچسب ها

    ارسال نظر

    عنوان
    متن
     
    آمار بازدیدها

    بازدید امروز : 886
    بازدید دیروز : 1302
    بازدید این ماه : 16839
    بازدید امسال : 16839
    بازدید کل : 36383912

    نظرسنجی

    سوالی برای نظر سنجی وجود ندارد
    نظرات سایرین  |  آرشیو نظرسنجی

    کلیه حقوق این سایت متعلق به گروه مهندس اردلانی می باشد.
    طراحی سایت و بهینه سازی سایت هخامنش