14 میلیارد تومان؛ هزینه رفع عفونتهای بیمارستانی
عفونت بیمارستانی به عفونتی اطلاق می‌شود که بیمار در زمان بستری بودن به آن دچار نبوده و بعد از پذیرش بیمار در بیمارستان ایجاد می‌شود.
عفونتهای بیمارستانی یک معضل جهانی است و هیچ کشوری نیست که با این موضوع درگیر نباشد. عفونت بیمارستانی (Nasocomial Infections) به عفونتی اطلاق می‌شود که بیمار در زمان بستری بودن به آن دچار نبوده و48 تا 72 ساعت بعد از پذیرش بیمار در بیمارستان ایجاد می‌شود به شرط آنکه در دوره کمون آن هم نبوده باشد.
میزان این عفونت‌ها در کشورهای مختلف دنیا متفاوت است و بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت در مناطق مختلف دنیا بین 5 تا 25درصد رواج دارد. بنا به اعلام این سازمان عفونتهای بیمارستانی در آمریکا حدود 5درصد است و در منطقه مدیترانه شرقی (امرو) که ایران نیز در آن قرار دارد 10 تا 15درصد بیماران را درگیر می‌کند. طبق اعلام وزارت بهداشت ایران، رواج این عفونت‌ها در کشور ما 8درصد است.
دکتر زهرایی رئیس اداره بیماری‌های منتقله از آب و مواد غذایی وزارت بهداشت پیش از این گفت: سالانه حدود شش میلیون نفر در بیمارستان‌ها بستری می‌شوند که حدود 500هزار نفر آنها در مدت اقامت دو سه روزه خود در بیمارستان دچار عفونت می‌شوند.
وی از عدم رعایت بهداشت دست به عنوان مهم‌ترین و شایعترین راه انتقال عفونت به بیماران و کارکنان بیمارستان‌ها یاد کرد و گفت: شست‌و‌شو با پاککنندههای الکلی، بهترین راه کاهش انتقال عفونت در بیمارستان‌هاست. زهرایی شست و شوی دست با آب و صابون را کافی ندانست و گفت: وزارت بهداشت ایران در سازمان بهداشت جهانی (WHO) تعهدنامه‌ای را امضا کرده که یکی از آیتم‌های این تعهدنامه، استفاده از راهنماهای این سازمان برای اجرای طرح‌های ارتقای بهداشت در مراکز درمانی کشور است.
وی همچنین به عفونتهای ناشی از تزریقات غیراستاندارد اشاره کرد و گفت: ایمنی تزریقات، یکی از اصول مهم است که خوشبختانه چندین سال است که استفاده از سرنگ‌های چند بار مصرف در ایران منسوخ شده است. دکتر زهرایی گفت: مطالعات انجام گرفته در 100بیمارستان بزرگ کشور در طول سال گذشته نشان می‌دهد که میزان بروز عفونت‌ها در گروه‌های سنی کودکان و سالمندان، بالاتر از بقیه گروه‌های سنی است. بنابر این باید در ارائه خدمات به این گروه‌ها، احتیاط بیشتری کرد تا به عفونت ثانویه در بیمارستان مبتلا نشوند.
دکتر حمید عمادی متخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران درباره عفونتهای بیمارستانی در کشور ما می‌گوید: عفونتهای بیمارستانی در همه‌جای دنیا وجود دارد و دلیل آن نیز میکروارگانیسم‌های بیشتری است که در بیمارستان‌ها وجود دارد.
وی یکی از مهم‌ترین دلایل ابتلا به عفونتهای بیمارستانی را میکروارگانیسم‌های داخل بدن بیمار و سرایت آن به مناطق استریل بدن ذکر می‌کند و می‌افزاید: بیماری که در ICU بستری می‌شود لوله‌های متعددی به وی وصل می‌شود که هرکدام از این لوله‌ها می‌توانند میکروب‌هایی را به بدن وی وارد کنند. دکتر عمادی ادامه می‌دهد: بزاق دهان 10 به توان 5 میکروب و یا مدفوع 10 به توان 10 میکروب دارد اما این میکروب‌ها فقط در جاهای خاصی از بدن است و جاهایی مانند مایع مغزی نخاعی استریل است.
گاهی اوقات میکروب‌ها از مناطق مختلف بدن به مناطق استریل می‌روند و باعث ایجاد عفونت می‌شوند. به طور مثال اگر بزاق دهان وارد ریه شود می‌تواند عفونت ریوی تولید کند و یا ادرار یک مایع استریل است اما اگر بماند میکروب‌های زیادی در آن به وجود می‌آید. زمانی که لوله ادراری (سند) به شخص وصل می‌شود به دلیل برخی بی‌توجهی‌ها ادراری که در کیسه وارد شده و میکروب‌های بسیاری دارد به مثانه بر‌می‌گردد و باعث عفونت ادراری می‌شود.
این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران می‌گوید: بیماری که در بیمارستان بستری می‌شود لوله‌های زیادی به وی وصل می‌شود. برای نمونه لوله سرم می‌تواند راه ورود میکروب به سیستم قلبی و عروقی باشد و یا لوله ساکشن راهی برای ورود میکروب به دستگاه تنفسی است. حتی آمپولی که به شخص زده می‌شود می‌تواند میکروب‌های روی پوست را به بدن بیمار منتقل کند.
وی مسائلی از این دست را به عدم امکانات، عدم فرهنگ‌سازی مناسب، کمبود پرسنل و موارد دیگر مربوط می‌داند. دکتر عمادی یکی دیگر از دلایل عفونتهای بیمارستانی را انتقال عفونت از بیماری به بیماری دیگر ذکر می‌کند و می‌گوید: این موضوع نیز در بیمارستان‌ها باید مورد توجه قرار گیرد هرچند اهمیت کمتری نسبت به دلیل یاد شده دارد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تأکید می‌کند: بیماران، مستعد ابتلا به عفونت در بیمارستان‌ها هستند؛ ضمن اینکه میکروب‌های بیمارستانی نیز بسیار مقاوم‌تر از میکروب‌هایی هستند که درمحیط‌های عادی وجود دارند و با آنتی‌بیوتیک‌های معمولی از بین نمی‌روند به همین دلیل عفونت بیمارستانی در همه جای دنیا یک معضل است و کارشناسان معتقدند بیش از آنکه به فکر درمان آنها باشیم باید از به وجود آمدنشان جلوگیری کنیم.
وی می‌افزاید: علاج عفونتهای بیمارستانی بسیار سخت و هزینه‌بر است زیرا برای آنها باید از داروهای خارجی استفاده کرد که توسط هلال احمر به کشور وارد می‌شود و بسیار گران است. دکتر عمادی به مقاوم شدن این میکروب‌ها در مقابل داروهای سطح آخر در بعضی کشورها اشاره می‌کند و می‌گوید: شایعترین عفونت‌ها، عفونت ادراری است و خطرناک‌ترین آنها عفونت ریوی است که در اغلب موارد منجر به فوت بیمار می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: شایعترین عفونت‌ها در بخش‌های ICU بیمارستان‌هاست زیرا بیمار این بخش تقریباً زنده نیست، لوله‌های زیادی نیز به وی متصل است و بدن وی در مقابل عفونت چندان مقاوم نیست اما احتمال عفونت در بخش‌های روانپزشکی و مامایی بسیار اندک است.
از سوی دیگر دکتر علی مجیدپور متخصص بیماری‌های عفونی به نبود آمار دقیق از عفونتهای بیمارستانی در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی عفونتهای بیمارستانی در نقاط مختلف دنیا بین 5 تا 25درصد بیماران را درگیر می‌کند. به طور مثال میزان عفونتهای بیمارستانی در آمریکا حدود 5درصد است اما واقعیت این است که در کشور ما مطالعه دقیقی در این باره صورت نگرفته و تاکنون آمارهایی بین نیم تا 3درصد گفته شده که چندان دقیق نیست. وی با بیان اینکه سازمان بهداشت جهانی میزان عفونتهای بیمارستانی در منطقه مدیترانه شرقی (امرو) که ایران نیز جزء آن است بین 10 تا 15درصد اعلام کرده ادامه می‌دهد: به نظر می‌رسد آمار 8درصد اعلام شده برای عفونتهای بیمارستانی از سوی وزارت بهداشت کشورمان به واقعیت نزدیک است اما باز هم باید به این نکته توجه کرد که این آمار براساس مطالعه دقیق نیست. وی قسمت اعظم عفونت‌ها را مربوط به عفونتهای پس از اعمال جراحی ذکر می‌کند و می‌گوید: شایعترین عفونت‌ها مربوط به عفونت دستگاه ادراری، عفونت زخم محل عمل جراحی، عفونت دستگاه تنفس و عفونت جریان خون است که از این بین عفونت جریان خون و عفونت تنفس از همه خطرناک‌تر است و در بسیاری موارد به مرگ بیمار منجر می‌شود.
نیم‌میلیون بیمار در بیمارستان‌ها عفونی می‌شوند
یک مقام وزارت بهداشت، میزان عفونتهای بیمارستانی در ایران را حدود 8 درصد خواند.
رئیس اداره بیماری‌های منتقله از آب و مواد غذایی وزارت بهداشت از عدم رعایت بهداشت دست به عنوان مهم‌ترین و شایعترین راه انتقال عفونت به بیماران و کارکنان بیمارستان‌ها یاد کرد و گفت: شست و شو با پاککنندههای الکلی، بهترین راه کاهش انتقال عفونت در بیمارستان‌هاست. وی شست و شوی دست با آب و صابون را کافی ندانست و گفت: وزارت بهداشت ایران در سازمان بهداشت جهانی WHO تعهدنامه‌ای را امضا کرده که یکی از آیتم‌های این تعهدنامه، استفاده از راهنماهای این سازمان برای اجرای طرح‌های ارتقای بهداشت در مراکز درمانی کشور است.
دکتر محسن زهرایی گفت: مطالعات کارشناسی نشان می‌دهد که محیط بیمارستان‌ها از محیط‌های پر ریسک هستند و این مسئله یکی از دلایل واهمه بیماران از مراجعه به مراکز درمانی و بستری شدن به شمار می‌آید.
به گفته وی سالانه حدود شش میلیون نفر در بیمارستان‌ها بستری می‌شوند که حدود 500 هزار نفر آنها در مدت اقامت دو سه روز خود در بیمارستان دچار عفونت می‌شوند.
وی همچنین به عفونتهای ناشی از تزریقات غیراستاندارد اشاره کرد و گفت: ایمنی تزریقات، یکی از اصول مهم است. خوشبختانه چندین سال است که استفاده از سرنگ‌های چند بار مصرف در ایران منسوخ شده است.
دکتر زهرایی در ادامه سخنان خود گفت: با اجرای برنامه ایمن‌سازی پرسنل بهداشتی، میزان بروز عفونت هپاتیت B در کشور، کاهش یافته است.
این مسئول وزارت بهداشت، بخش‌های ICU در بیمارستان‌ها را از مهم‌ترین و پرخطرترین مکان‌ها برای عفونت بیمارستانی دانست و گفت: در نظام مراقبت عفونتهای بیمارستانی، مقابله با انواع متعدد عفونت‌ها به چشم می‌خورد اما حدود 70 درصد عفونت‌ها را می‌توان به چهار نوع عفونت اصلی تقسیم کرد.او گفت: بر اساس بررسی‌های انجام شده در کشور، شایعترین عفونت به دست آمده UTIاست که حدود یک سوی کل عفونتهای ثبت شده را شامل می‌شود. علائم این نوع عفونت به راحتی ظهور می‌یابد.
دکتر زهرایی در ادامه سخنان خود گفت: مطالعات انجام گرفته در 100 بیمارستان بزرگ کشور در طول سال گذشته نشان می‌دهد که میزان بروز عفونت‌ها در گروه‌های سنی کودکان و سالمندان، بالاتر از بقیه گروه‌های سنی است. بنابر این باید در ارائه خدمات به این گروه‌ها، احتیاط بیشتری کرد تا به عفونت ثانویه در بیمارستان مبتلا نشوند.
زهرایی همچنین به گسترش مقاومت آنتی‌بیوتیکی در مراکز بیمارستانی اشاره کرد و گفت: مطالعات نشان می‌دهد که پرستاران بهترین عملکرد ضدعفونی را دارند و پزشکان رفتار ضعیف‌تری در این زمینه دارند.
این مسئول وزارت بهداشت در ادامه به فعالیت وزارت بهداشت برای کاهش عفونتهای بیمارستانی اشاره کرد و گفت: طی سال گذشته در جهت کاهش شیوع عفونتهای بیمارستانی، تلاش‌های زیادی صورت گرفته است. اما متأسفانه اکنون جای آمار دقیق عفونتهای بیمارستانی در کشورمان خالی است. حال آن که برخورداری از اطلاعات آماری به منظور بررسی فعالیت‌ها در زمینه کنترل عفونتهای بیمارستانی لازم است.
منیع : خبر آنلاین (الیزا ذوالقدر)