قرار گرفتن آذربایجان شرقی در کمربندی زلزله، مراجعه برخی از بیماران کشورهای همجوار و استفاده از بیمارستان های این استان، قدمت ساختمانی بیش از 50 سال برای برخی از بیماستان ها و رعایت نشدن اصول ایمنی ساخت این بیمارستان ها در قبل از انقلاب، لزوم بازسازی و نوسازی بسیاری از بیمارستان ها در این استان را دو چندان کرده است.
درحالی که شعار سازمان جهانی بهداشت، برمجموعه‌ای از بهترین عملکردها در حوزه بهداشت و سلامت متمرکزبوده و آموزش‌های خود را به اقدامات تسهیلاتی در موقعیت‌های اورژانسی و بروز حوادث طبیعی اختصاص داده است، در کشور ما ایران حدود 70 درصد بیمارستانهای کشور طبق اعلام وزیر بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی فرسوده‌اند.
با این اوصاف مکان‌هایی که هنگام بروز حوادث و بلایای طبیعی بی‌شک اولین مامن و پناهنگاه مصدومان و مجروحانند ، آنروز خود نیازمند امداد هستند؛ گواه این موضوع هم دو بیمارستان اهر و هریس بود که با زلزله 6.2 ریشتری 21 مرداد امسال از خدمت بازمانده و خود نیازمند کمک شدند.
تبریز نیز یکی از شهرهای بزرگ ایران است که در جوار گسل‌های فعال کمربند زلزله وان ترکیه و تهران قرار گرفته و نگاهی به زلزله‌های قرون گذشته تبریز نشان می‌دهد که زلزله‌های بالای 7 ریشتر چندین بار این شهر تاریخی را با خاک یکسان کرده است، لذا لزوم نوسازی، بازسازی و گسترش تخت‌های بیمارستان و مقاوم سازی در برابر زلزله بیمارستان های کهنه و قدیمی تبریز که تاریخ احداث برخی از آنها به 60 سال می‌رسد، کاملا ضرورت دارد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز می گوید: بیشتر بیمارستان های کشور از جمله تبریز بافت فرسوده دارند و توانایی مقاومت لازم در برابر زلزله های شدید را ندارند. دکتر علیرضا یعقوبی با بیان این که اکنون 3هزار و 800 تخت در بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تبریز اعم از دولتی و خصوصی به بیماران خدمات ارائه می‌دهد، می‌گوید: از این تعداد 600 تخت در بیمارستان امام رضا(ع) و بقیه در بیمارستانهای دیگر تبریز قرار دارد.
وی گفت: بیمارستانها در تمام زمان‌ها نقش درمانی منحصربه فردی در ارتقای سلامت جامعه به‌عهده دارند؛ که این نقش در مواقع بحران، مانند وقوع زلزله بیش از پیش خودنمایی می‌کند که با وضع موجود در هنگام وقوع زلزله نخستین لرزه‌ها به جان بیمارستانها خواهد افتاد.
یعقوبی گفت: برای ساخت و تجهیز هر تخت بیمارستان بیش از یک میلیارد ریال اعتبار نیاز است و طبق استانداردهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای هر یک هزار نفر نیز یک تخت بیمارستانی نیاز است و براساس سرشماری‌های ماه گذشته جمعیت استان به 3 میلیون و 800 هزار نفر رسیده است و متاسفانه توزیع تخت‌های بیمارستانی در شهرهای استان، اصولی و مطابق استانداردهای موجود نبوده است طوریکه در برخی بیمارستانهای تبریز، بیماران در سالن‌های بیمارستان نیز مستقر می‌شوند، درحالیکه ضریب اشغال تخت‌های بیمارستان در شهرهایی مثل کلیبر و بستان‌آباد 20 درصد است.
معاون فنی دانشگاه علوم پزشکی تبریز نیز با اشاره به فرسوده بودن بیشتر بیمارستانهای تبریز می‌گوید: 70 درصد بیمارستان های تبریز بالای 50 سال عمر داشته و در معرض آسیب های جدی در مواقع بحران قرار دارند. مقدم گفت: 25بیمارستان در شهر تبریز به بیماران خدمات ارائه می کنند که از این تعداد 13 بیمارستان زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی است و در این میان فقط بیمارستان امام رضا(ع) که چند سال پیش افتتاح شد مطابق با اصول و ضوابط ایمنی ساخته شده است.
وی افزود: با توجه به کمبود ها و فرسودگی بیمارستانهای این استان، در صورتی که روند کنونی ادامه یابد در هنگام وقوع بلایای طبیعی، شاهد افزایش تلفات جانی و ناتوانی در خدمت رسانی و ارائه خدمات بهداشتی خواهیم بود.
معاون فنی دانشگاه علوم پزشکی تبریز افزود : امروزه ضرورت ساخت بیمارستان های جدید کاملا احساس می شود و در این راستا هم بخش خصوصی و هم بخش دولتی گام های موثری در این زمینه برداشته اند و ساخت بیمارستان 540 تخت خوابی توسط بخش دولتی که این بیمارستان به تدریج جایگزین بیمارستان امام خمینی و شهدا خواهد شد و نیز بیمارستان بین المللی تبریز گواهی بر این ادعاست.
معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تبریز هم می گوید: بیشتر بیمارستانهای کشور قدمتی بیش از 50 سال دارند و سال تاسیس درصد زیادی از آنها مربوط به قبل از انقلاب است و در ساخت آنها شرایط ایمنی رعایت نشده و در مقابل زلزله مقاوم نیستند. کوشا افزود: برخی از این بیمارستانها به هیچ عنوان مناسب پذیرش بیمار نبوده و با توجه به وضعیت مقاومت و استحکام‌شان ، باید تعطیل شوند ، اما به‌علت نیاز مبرم جامعه به مراکز درمانی، امکان تعطیلی آنها نیست.
معاون شهر سازی شهرداری کلان شهر تبریز می گوید: در هنگام بروز حوادث غیر مترقبه معمولا مدارس ، مساجد و بیمارستان ها به عنوان محیط هایی برای اسکان موقت و مداوم بیماران ومردم به حساب می آیند، بنابراین مقاوم بودن بافت های این مراکز امری ضروری است. عزتی افزود: جمعیت استان در سالهای اخیر افزایش یافته است اما بیمارستان های ما نمی توانند پاسخگوی نیاز های مردم باشند از سویی با عنایت به اینکه استان آذربایجان شرقی به عنوان قطب پزشکی در منطقه شمال غرب محسوب می شود مردم از استان هاو کشور های همجوار مانند زنجان، اردبیل ارومیه و نیزکشورهای جمهوری آذربایجان، ارمنستان، جمهوری خود مختار نخجوان و حتی ترکیه به این استان می آیند، که این مساله باعث ایجاد مشکلات زیادی چون ازدحام بیماران و پایین آمدن کیفیت خدمات‌رسانی به آنها می‌شود.
لیوارجانی کارشناس شهرسازی گفت: کشور ما از نظر حوادث غیرمترقبه جزء 6 کشور اول دنیاست و علاوه بر گستره بزرگ مناطق زلزله‌خیز کشور، تندبادها، گرمای شدید در مناطق جنوبی کشور، سیل و خشکسالی در مناطق وسیعی از کشور عامل مهم بروز حوادث غیرمترقبه و خسارات جانی و مالی فراوان است.
رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی تبریز هم می گوید: مشکل کمبود اعتبار برای بازسازی و نوسازی بیمارستانهای این استان و خصوصا بیمارستان های شهر تبریز مهمترین مشکل این دانشگاه است.
جوادزاده با اشاره به حمایت نهادهای خیریه از مراکز درمانی دولتی در استان ، خواستار تداوم حمایت های خیران برای کاهش مشکلات فضای درمانی شد. رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی تبریز، نهادینه کردن استفاده از خیران سلامت در احداث بیمارستان و بهره‌مندی بیماران از خدمات درمانی با هزینه‌های پایین را نیازمند فرهنگ‌سازی و جذب خیران اعلام کرد.
بنا به اعلام دانشگاه علوم پزشکی تبریز، از 860 بیمارستان موجود کشور 43 بیمارستان در آذربایجان شرقی قرار گرفته‌اند واز این بیمارستانهای استان 30 بیمارستان باید در فهرست دریافت کمک‌های دولتی و خیرین برای نوسازی و بازسازی قرار گیرند.
توزیع تخت‌های بیمارستانی در آذربایجانشرقی عادلانه نیست