آزمایشگاهها در سراشیبی،بیماران در سربالایی
حکایت آزمایشگاههای تشخیص طبی در جامعه ایران هم از آن حکایتهای متناقض است، مردم از بالا بودن هزینه ها می نالند،آزمایشگاهیان از نخواندن دخل با خرج و سختی کار با وسایل خطرناک. می گویند هر هفته 4 آزمایشگاه تعطیل می شود.
این روزها به هر بهانه‌ای که به پزشک مراجعه می‌کنیم گذرمان به آزمایشگاهها هم می خورد و با برگه های در دست روانه مراکزی می شویم که یا از سوی پزشکمان توصیه شده یا به دلیل هزینه های بالای آزمایش،ناچاریم به مراکزی برویم که دفترچه بیمه‌مان هرچند محدود، آن را پوشش می‌دهد.
با وجود هزینه های بالایی که بیماران در آزمایشگاهها متحمل می‌شوند مسئولان، گران شدن تجهیزات آزمایشگاهی را بهانه می کنند و معتقدند گرانی ارز در ماههای گذشته، چاره ای به جز افزایش هزینه های پرداختی از جیب مردم باقی نگذاشته است.
از طرفی، مواد و تجهیزات آزمایشگاهی به شدت به ارز وابسته است اما به گفته مسئولان دیگر ارز مرجع برای تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی اختصاص نمی‌یابد و این در حالی است که قیمت‌های مواد، کیت‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی ظرف یکسال گذشته بیش از 3 برابر افزایش یافته است.
پرداخت هزینه‌های اضافی از جیب مسئولان آزمایشگاهها
بهزاد پوپک،رئیس انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی کشور در این زمینه می گوید: عمده ترین چالش‌های آزمایشگاهها مربوط به هزینه‌های مکان فیزیکی آزمایشگاه، گرانی تجهیزات و کیت‌ها به دلیل نوسانات ارز و بالا رفتن هزینه‌های انرژی است.
وی می‌افزاید: در حال حاضر مردم بیش از 70 درصد هزینه‌های درمانی و آزمایشی را از جیب می‌پردازند و نقش بیمه‌ها در این زمینه کمرنگ است و در صورت اجرای تعرفه‌های جدید از سوی وزارت بهداشت که پیش بینی می شود رشد 25 درصدی داشته باشد، نقش بیمه کمرنگ‌تر نیز خواهد شد، به طوری که مردم باید با این تعرفه‌ها 90 درصد هزینه‌های درمانی را از جیب بپردازند.
ورشکستگی آزمایشگاهها در ماههای اخیر
پوپک می گوید:نوسانات ارز مشکلات زیادی برای آزمایشگاهها ایجاد کرده است به صورتی که مسئولان آزمایشگاهها باید از جیب خود هزینه‌های اضافی را بپردازند و در نهایت این مشکلات باعث تعطیلی آزمایشگاههای متعددی شده است.
وی به وام‌های بانکی و همچنین ورشکستگی آزمایشگاهها در ماههای اخیر اشاره کرده، تصریح می‌کند: متأسفانه بسیاری از آزمایشگاهها به دلیل نوسانات ارز دچار ورشکستگی شده‌اند و اگر این روند ادامه یابد شاهد ورشکستگی تمام آزمایشگاههای کشور خواهیم بود.
از سوی دیگر سناریوی تکراری بدهی بیمه‌ها نیز وجود دارد به طوری که به گفته مسئولان آزمایشگاهها حدود 7 ماه است که بیمه ها رقم بدهی خود را به آزمایشگاهها پرداخت نکرده اند و این مسئله مشکلات آزمایشگاهها را بیشتر کرده است تا حدی که شرکت‌های وارد کننده کیت و تجهیزات آزمایشگاهی برخلاف گذشته مبالغ خود را به نرخ دلار روز و نقد دریافت می‌کنند.
فرهود صفرنیا،دبیر انجمن فن آوران علوم آزمایشگاهی در خصوص ارگان حمایت کننده از حقوق کارشناسان آزمایشگاهی می گوید: در این زمینه متولی و حمایت کننده مشخصی نداریم که از حقوق کارشناسان این رشته در بخش خصوصی دفاع کند و قوانین موجود بیشتر حامی بخش دولتی هستند.
وی می‌گوید: در حال حاضر اکثر آزمایشگاهها خصوصی شده اند و از نیروهای خصوصی برای پیشبرد کارها استفاده می شود،به همین دلیل قوانین باید به سمت بخش خصوصی تغییر کنند تا بی عدالتی صورت نگیرد.چون است که نیمی از کارشناسان آزمایشگاهها در بخش خصوصی شاغل هستند.
صفرنیا می افزاید: حقوق دریافتی این کارشناسان علوم آزمایشگاهی با حقوق یک کارگر ساده ای که هیچ تحصیلاتی ندارد برابر است. این کارشناسان مجبورند در دو نوبت کاری برای تأمین مخارج زندگیشان کار کنند همچنین قانون طبقه بندی مشاغل نیز در آزمایشگاههای خصوصی اعمال نمی شود.
آزمایشگاهها در ردیف مشاغل سخت قرار ندارند
دبیر انجمن فن آوران علوم آزمایشگاهی کشور با اشاره به کارهای پرخطری که کارمندان جامعه آزمایشگاهی انجام می دهند، می گوید: این گروه متخصص در شرایط پرخطری کار می کنند که کار با سرم‌های آلوده، کار با نمونه های آلوده به انواع باکتریها، کار با مواد شیمیایی خطرناک و بُرنده و نیز استنشاق مواد شیمیایی در هوا از فعالیتهای این گروه محسوب می شود و باید جزو مشاغل سخت درجه یک قرار گیرد.
محمد وجگانی، رئیس جامعه علمی آزمایشگاهیان ایران نیز می گوید: ما کشوری هستیم که به مدت 30 سال است، زیر بار تحریم‌ها قرار گرفته‌ایم،اگر چه این تحریم‌ها کم و زیاد شده است اما همیشه وجود داشته و در عرصه آزمایشگاهی بیشتر احساس شده است.
وی ادامه می دهد: اما این تحریم‌ها به معنی ناامیدی نیست و با بهره‌گیری از استعدادهای داخلی و توانمندی‌های موجود بر بخشی از مشکلات غلبه کرده‌ایم و تجهیزات مورد نیاز در کشور را تا حد زیادی تأمین می‌کنیم. از نظر نرم‌افزاری در وضعیت مناسبی قرار داریم اما برای رسیدن به مرحله بهره‌مندی از این توانمندی‌ها به برنامه‌ریزی نیازمندیم.
وجگانی می گوید: طبق قانون، 70درصد هزینه آزمایشگاههای تشخیصی را بیمه‌ها باید بدهند در حالی که هم اکنون فقط 30 درصد هزینه‌ها را پرداخت می‌کنند و این امر مانع خودکفایی آزمایشگاهها می‌شود.
به گفته رئیس جامعه علمی آزمایشگاهیان ایران،گرانی؛ هر هفته 4 آزمایشگاه را به تعطیل می‌کشاند چرا که هزینه‌های آزمایشگاهی بسیار بالا و کمرشکن است.
وی در مورد کیفیت کیت‌های آزمایشگاهی نیز می گوید: برخی از کیت‌ها در کشور تولید می‌شوند اما متأسفانه به دلیل کم توجهی مسئولان به تولیدات داخل و عدم تأیید مراجع ذیربط، از آنها استفاده نمی‌شود.
رفتار غیراخلاقی در اعزام بیماران به آزمایشگاههای خاص
وی می گوید: وضعیت نابسامان کسب و کار، برخی پزشکان را وادار می‌کند، بعضی از بیماران را به آزمایشگاههای خاصی بفرستند که مورد نظرشان است.
وجگانی توضیح می دهد: متأسفانه اگر چه تعداد پزشکانی که بیماران خود را به صورت ویژه به برخی آزمایشگاهها معرفی می‌کنند نادر هستند اما این رفتار غیراخلاقی وجود دارد.این اخلاق غیرحرفه‌ای در میان آزمایشگاهها و در قشر پزشکانی که ارتباط بین بیمار، پزشک و آزمایشگاه را یک ارتباط اقتصادی و منفعت‌جویانه تعریف کرده‌اند، وجود دارد و این به حیثیت پزشکان و جایگاه آزمایشگاهی کشور لطمه می‌زند.
بیماران چاره‌ای جز اطاعت ندارند
وی در مورد اینکه بیماران در این شرایط چه باید بکنند، می افزاید: نمی‌توانیم در این میان از بیماران انتظاری داشته باشیم چرا که نمی‌توانند کاری کنند و از دستشان کاری برنمی‌آید. باید چارچوب ارتباط پزشک و بیمار از اساس اصلاح شود و از طرفی هر آزمایشگاه فقط باید در دوره زمانی قابل قبول، آزمایش را معتبر بداند و پزشک نیز فقط به دلایل بالینی و شواهد موجود می‌تواند درخواست کند تا آزمایش تکرار شود.
وجگانی می گوید: اگر پزشکان، بی‌مورد درخواست تکرار آزمایش را داشته باشند باید برای تحمیل هزینه بیشتر به بیماران و لطمه زدن به حیثیت آزمایشگاهها پاسخگو باشند.
----------------------------------------
پایان